مشاغل کارگری با آن‌چه در عرف جامعه تعریف می‌شود متفاوت هستند و بسیاری از افراد تعریف غلطی از آن در ذهن خود دارند. پدر ادبیات اجتماعی ایران، کارگران افرادی هستند که از نیروی فیزیکی خود برای انجام کارها استفاده و در ازای آن حقوق دریافت می‌کنند. اما این تعریف صحیح نیست. از این‌رو برای این‌که با انواع کارگر در قانون کار آشنا شوید، ابتدا باید تعریف درست کارگر را بدانید. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به‌صورت جامع به این موضوع بپردازیم و از جنبه‌های مختلف آن را بررسی کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.
کارگر به چه کسی گفته می‌شود؟
اگر به قانون کار مصوب سال ۱۳۶۹ مراجعه کنید، در آنجا تعریف کارگر مشخص شده است. بر اساس ماده ۲ این قانون، کارگر به فردی گفته می‌شود که به‌هر عنوان در برابر دریافت حق‌السعی شامل حقوق، دستمزد، سهم سود و دیگر مزایا و به درخواست کارفرما، کار می‌کند
. با توجه به این تعریف متوجه می‌شوید که شغل کارگری، علاوه بر این‌که مشاغل یدی را در برمی‌گیرد، شامل مشاغلی که با فکر و ذهن افراد سروکار دارد نیز می‌شود. به بیان دیگر می‌توان گفت، کارگر یه‌عنوان شغلی است که مشمول قانون کار می‌شود. در ادامه انواع کارگر در قانون کار را معرفی خواهیم کرد.
شرکت جهان گستر پارس، با طراحی سیستم‌های حضور و غیاب پیشرفته و سامانه‌های هوشمند منابع انسانی، یکی از شرکت‌های پیشرو در این زمینه محسوب می‌شود. اگر می‌خواهید در وقت و هزینه‌های سازمان خود صرفه‌جویی کنید، با ما تماس بگیرید تا بهترین و کارآمدترین راه‌کارها را به شما پیشنهاد دهیم.
ویژگی‌های انواع کارگر در قانون کار
برای این‌که با انواع کارگر در قانون کار آشنا شویم، بهتر است بدانید، فردی که از نظر قانون کار به‌عنوان کارگر معرفی می‌شود، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد.
شخص حقیقی باشد
در قوانین ایران، دو نوع شخصیت داریم، یکی شخصیت حقیقی و دیگری شخصیت حقوقی. شخصیت حقیقی به یک فرد اشاره دارد، در حالی‌که منظور از شخصیت حقوقی می‌تواند یک شرکت، یک سازمان، یک موسسه و … باشد.
شخصیت حقوقی از کنار هم قرار گرفتن چند شخص حقوقی در یک سازمان تشکیل می‌شود که دارای حقوق و تکالیفی هستند. البته اشخاص حقیقی نیز حقوق و تکالیف خود را دارند، اما اشخاص حقوقی فاقد سرشت، فطرت و طبیعت انسانی هستند. برای همین است که کارگر باید یک شخصیت حقیقی باشد.
بیشتر بخوانید: سیستم حضور و غیاب با استفاده از کارت هوشمند
دریافت حق‌السعی از کارفرما
کارگر در ازای کاری که انجام می‌دهد، حقوق یا دستمزد دریافت می‌کند. اگر به تعریف قرارداد کار نیز دقت کنید، متوجه می‌شوید که قراردادی است که بر اساس آن، کار در ازای مزد انجام می‌شود. البته امکان دارد که این مزد پول نباشد، مثلا کالا یا سهام باشد. اما در صورتی که کار به‌صورت مجانی انجام شود، آن‌گاه از دید قانون، فردی که کار را انجام داده است، دیگر کارگر محسوب نمی‌شود.
تبعیت کاری و حقوقی و اقتصادی از کارفرما
کارگر در محدوده موضوع کاری که در قرارداد مشخص شده است، باید از کارفرمای خود تبعیت کند. پس در این‌جا مشخص می‌شود که افرادی که برای خودشان کار می‌کنند و به‌نوعی مستقل هستند، کارگر به حساب نمی‌آیند.
از طرف دیگر، کارگر و کارفرما باید ارتباط حقوقی داشته باشند. به این معنی که دو طرف به‌واسطه قرارداد کار باهم همکاری می‌کنند و بر اساس آن، کارگر از کارفرما یا نماینده او دستور می‌گیرد.
علاوه بر تبعیت حقوقی، انواع کارگر در قانون کار، از نظر اقتصادی نیر تابع کارفرمای خود هستند و از او مزد دریافت می‌کنند. بنابراین اشخاصی که در موسسات غیرانتفاعی کار می‌کنند و هیچ مزدی نمی‌گیرند، کارگر محسوب نمی‌شوند.
معرفی انواع کارگر در قانون کار
در قانون کار، چیزی به‌عنوان انواع کارگر ذکر نشده است. اما انواع قرارداد کار وجود دارد. به‌همین دلیل برای این‌که انواع کارگر در قانون کار را تعریف کنیم، می‌توانیم با توجه به نوع قرارداد کاری آن‌ها، به این موضوع بپردازیم.
قراردادهای کاری که بین کارگر و کارفرما منعقد می‌شوند، چهار دسته هستند که عبارتند از:
- قرارداد کار دائم
- قرارداد کار موقت
- قرارداد کار معین
- قرارداد کار ساعتی
اکنون با توجه به نوع قراردادهایی که در قانون کار ذکر شده است، می‌توان انواع کارگران را بر اساس آن‌ها تعریف کرد.
کارگر با قرارداد کار دائم
یکی از انواع قراردادی که در قانون کار ذکر شده است، قرارداد کار دائم است. بر اساس ماده ۷ قانون کار، قراردادهای کاری از نظر زمانی به دو دسته موقت و غیرموقت تقسیم‌بندی می‌شوند. قرارداد غیرموقت همان قرارداد کاری دائم است که محدودیت زمانی برای آن مشخص نشده است. بنابراین کارگرانی که طبق این قرارداد فعالیت می‌کنند، کارگران با قرارداد دائمی نامیده می‌شوند و می‌توان گفت که این قرارداد، بهترین نوع قرارداد کاری است.
بر اساس قرارداد کار دائمی، کارگر از مزایایی که در یک کار ثابت وجود دارد، بهره‌مند خواهد شد. با افزایش سنوات کاری، سابقه بیمه او نیز افزایش می‌یابد و این به نفع کارگر است. همچنین پس از اتمام کار، او از مزایایی چون بازنشستگی، صندوق تامین اجتماعی، بیمه، از کارافتادگی و … برخوردار خواهد شد.
بیشتر بخوانید: امنیت دستگاه حضور و غیاب و تاثیر تکنولوژی بر ساز و کار سازمانی
کارگر با قرارداد کار موقت
در قسمت قبل در مورد کارگر با قرارداد دائم صحبت کردیم و اشاره کردیم که در قرارداد آن‌ها، زمان مشخص نشده است. اما یک نوع از قرارداد کار وجود دارد که محدودیت زمانی دارد و به آن قرارداد کار موقت گفته می‌شود. در ماده ۷ قانون کار به قرارداد موقت اشاره شده است و نشان می‌دهد که ماهیت کار ذکرشده در این قرارداد، موقتی و غیرمستمر است.
بنابراین به کارگری که چنین قرارداد کاری را امضا می‌کند، کارگر با قرارداد موقت می‌گویند. البته لازم به ذکر است که افرادی که دارای چنین قراردادی هستند، از مزایای بیمه برخوردار می‌شوند. البته باید توجه داشت که حداکثر مدت قرارداد موقت توسط وزارت کار و امور اجتماعی مشخص می‌شود تا بدین ترتیب حقی از کارگرانی که چنین قراردادهای کاری دارند، ضایع نشود. لازم به ذکر است که اگر در قرارداد، هیچ اشاره به مدت زمان آن نشده باشد، دائمی محسوب می‌شود.
کارگر با قرارداد کار معین
در دو بخش قبل با انواع کارگر در قانون کار که دارای قرارداد دائم و موقت هستند، آشنا شدید. در این قسمت می‌خواهیم کارگر با قرارداد کار معین را به شما معرفی کنیم. بر اساس آن‌چه در مواد ۲۴ و ۲۵ قانون کار آمده است، قرارداد کار معین به قراردادی گفته می‌شود که برای انجام یک کار مشخص امضا می‌شود.
کارگرانی که چنین قراردادهای کاری را دارند، از مزایای بیمه تامین اجتماعی نیز برخوردار می‌شوند. همچنین اگر کاری که بابت آن قرارداد منعقد شده است، یک‌سال یا بیشتر طول بکشد، کارفرما وظیفه دارد طبق آخرین حقوق کارگر و برای هر سال سابقه کار او، یک ماه حقوق به‌عنوان پاداش پایان کار به کارگر بپردازد.
لازم به ذکر است که مدت مذکور می‌تواند پیوسته یا گسسته باشد. همچنین بر اساس ماده ۲۴ قانون کار، کارگر با قرارداد معین، نمی‌تواند قرارداد خود را به‌صورت یک‌طرفه فسخ کند و بالعکس آن هم همین شرایط را دارد یعنی کارفرما حق فسخ قرارداد کار معین را به‌صورت یک‌طرفه ندارد.
کارگر با قرارداد کار ساعتی
شاید تا به حال، عنوان کارگر با قرارداد ساعتی را شنیده باشید. افرادی که این قرارداد را با کارفرما منعقد می‌کنند، لازم نیست که به‌صورت تمام‌وقت در محل کار حضور داشته باشند. قانون کار، این کارگران را به رسمیت می‌شناسد و حقوقی را برای آن‌ها در نظر گرفته است.
بر اساس تبصره یک ماده ۳۵ قانون کار، اگر مزد با ساعات انجام کار ارتباط داشته باشد، مزد ساعتی نامیده می‌شود. همچنین در بند الف ماده ۳۷ این قانون ذکر شده است که در صورتی که قرارداد کار به‌صورت روزانه یا ساعتی مشخص شده باشد، مزد آن باید با توجه به ساعات کاری باید در پایان روز، هفته یا ۱۵ روز یکبار پرداخت شود.
کارگرانی که به‌صورت ساعتی فعالیت می‌کنند، در مقایسه با کارگران تمام‌وقت، از مزایای کمتری برخوردار هستند و مزایای آن‌ها بر اساس تعداد ساعات کاری‌شان تعیین می‌شود. البته این کارگران تحت پوشش قانون کار و بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند، اما بیمه یک روز آن‌ها به‌ازای هر هشت ساعتی که کار می‌کنند پرداخت می‌شود. بنابراین امکان دارد برای یک کارگر با قرارداد ساعتی، برای هر روز، حق بیمه کامل توسط کارفرما پرداخت نشود.
با توجه به آن‌چه گفته شد، انواع کارگر در قانون کار به چهار دسته کارگر با قرارداد دائمی، موقت، معین و ساعتی تقسیم‌بندی می‌شوند.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد انواع کارگر در قانون کار صحبت کردیم. با توجه به این قانون و بر اساس انواع قراردادی کاری که در آن تعریف شده است، کارگران را به چهار دسته مختلف تقسیم‌بندی کردیم. به‌نظر می‌رسد کارگران دارای قرارداد دائم از حقوق و مزایای بهتری نسبت به سایر کارگران برخوردار می‌شوند و کارگران ساعتی دارای کمترین حقوق و مزایا هستند. شرکت جهان گستر پارس، طراح و تولیدکننده انواع سیستم‌های حضور و غیاب و سامانه‌های هوشمند منابع انسانی، مفتخر است که این سیستم‌های پیشرفته را برای سازمان‌های مختلف با گارانتی معتبر و پشتیبانی قوی ارائه می‌دهد. برای مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول:
شغل کارگری، علاوه بر این‌که مشاغل یدی را در برمی‌گیرد، شامل مشاغلی که با فکر و ذهن افراد سروکار دارد نیز می‌شود. به بیان دیگر می‌توان گفت، کارگر یه‌عنوان شغلی است که مشمول قانون کار می‌شود.
1. شخص حقیقی باشد 2. دریافت حق‌السعی از کارفرما 3. تبعیت کاری و حقوقی و اقتصادی از کارفرما
- 1. قرارداد کار دائم 2. قرارداد کار موقت 3. قرارداد کار معین 4. قرارداد کار ساعتی
منبع: +